Πρόγραμμα παραγωγής ντοκιμαντέρ με νέους σε περίοδο κρίσης, πρεμιέρα στο Ινστιτούτο Goethe, Ομήρου 14-16 στις 5 Οκτωβρίου 2012.

Ποιο θα μπορούσε να είναι το αποτέλεσμα μιας συνεργασίας ελλήνων και γερμανών μαθητών, κοινό χαρακτηριστικό των οποίων είναι ότι προτιμούν να βλέπουν τον κόσμο μέσα από τον φακό της κάμερας; Τι θα ήθελαν να δείξουν τα ελληνόπουλα από τη χώρα τους στους Γερμανούς; Αλλά και τι θα ήθελαν να δείξουν τα γερμανόπουλα από τη δική τους χώρα στους Ελληνες;

Ερωτήματα όπως τα παραπάνω έχουν τεθεί εδώ και λίγους μήνες στο τραπέζι μέσα από ένα φιλόδοξο σχέδιο «συνεργασίας πολιτισμού και ανταλλαγής φιλοξενίας» ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Γερμανία. Ελληνες στη Γερμανία και Γερμανοί στην Ελλάδα υπό το πέπλο στήριξης του Δημιουργικού Σχολείου στο Μπέργκις Γκλάντμπαχ της Γερμανίας (σε συνεργασία με το δημιουργικό δίκτυο Screenagers), του Ινστιτούτου Γκαίτε της Αθήνας και του Story Doc, του ελληνικού εκπαιδευτικού ινστιτούτου για την προώθηση του ντοκυμαντέρ.

Εξι γερμανόπουλα από το Μπέργκις Γκλάντμπαχ της Κολονίας και έξι ελληνόπουλα από την Αθήνα (οι ηλικίες κυμαίνονται από 15 έως 20 χρόνων) μοιράστηκαν ατέλειωτες ώρες σε Αθήνα και Μπέργκις Γκλάντμπαχ για μια από κοινού εξερεύνηση των χωρών τους. Τα αποτελέσματα είναι καταγεγραμμένα από τις κάμερές τους. Στόχος όλων η αποκάλυψη άγνωστων όψεων της ελληνικής και γερμανικής ζωής και πραγματικότητας στον καιρό της οικονομικής κρίσης.

Προκειμένου να βρεθούν τα παιδιά που θα εκπροσωπούσαν την Ελλάδα έγιναν επισκέψεις σε 22 σχολεία του λεκανοπεδίου Αττικής (ενδεικτικώς τα Λύκεια Ζωγράφου, Βύρωνα, Κερατσινίου και Νέας Ιωνίας). Κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων που ακολούθησαν σε τέσσερα σχολεία (20 παιδιά ανά σχολείο), έγινε αντιληπτή η «τεράστια επίγνωση των παιδιών σε μηχανήματα ψηφιακών δυνατοτήτων» μας είπε ο κ. Κώστας Σπυρόπουλος του Story Doc, ο οποίος συνδιηύθυνε τα σεμινάρια. «Ηταν απίστευτο να βλέπεις πόσο τέλεια χειρίζονταν τα παιδιά κάμερες αξίας 27.000 ευρώ».

Η επιλογή των παιδιών έγινε βάσει του σεναρίου που είχαν γράψει, ενώ τη διεύθυνση παραγωγής του συνολικού προγράμματος έχουν ο Ντίτερ Μπόνγκαρτζ, γερμανός σεναριογράφος, ντοκυμαντερίστας και συγγραφέας και η συμπατριώτισσά του Βέρα Σέπφερ που έχει τη διεύθυνση του κινηματογραφικού ινστιτούτου σε Ελλάδα και Γερμανία. Από ελληνικής πλευράς η συμμετοχή του Ινστιτούτου Γκαίτε είναι άκρως σημαντική για την επιτυχημένη εξέλιξη του σχεδίου χάρη στην ακούραστη προσπάθεια της κυρίας Σοφίας Μιχαηλίδου και της υπεύθυνης πολιτιστικών εκδηλώσεων κυρίας Γιουλιάνε Στέγκνερ.

Η κρίση του ευρώ και τα άρθρα για την κάλυψη των χρεών πληθαίνουν με ανησυχητικά ραγδαία ταχύτητα και μαζί με αυτά οι θαμμένες αναμνήσεις, οι προκαταλήψεις και οι μισαλλοδοξίες αποκτούν και πάλι ζωή. Οι ιστορικές μνήμες και οι τα βιώματα των δύο παγκοσμίων πολέμων περνούν στο προσκήνιο, με τους Γερμανούς να παίζουν και πάλι κυρίαρχο ρόλο σε έναν αδίστακτο οικονομικό πόλεμο τον οποίο βιώνουμε πλέον σε καθημερινή βάση. Γνώμες και στάσεις ευνοούν τη γένεση νέων συγκρούσεων. Αλλά και συνεργασιών.

Στη χθεσινή (Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου) παρουσίαση που έγινε στους χώρους του Ινστιτούτου Γκαίτε, ελληνόπουλα και γερμανόπουλα που συμμετέχουν στη διαδικασία μίλησαν με εκπροσώπους του Τύπου για την προσπάθειά τους. «Είμαστε μαζί για να βρούμε μια κοινή γλώσσα» είπε χαρακτηριστικά ο 18χρονος Μίχαελ. «Δεν μιλάμε ειδικά για τη Μέρκελ αλλά δουλεύουμε μαζί και αυτό είναι το σημαντικό».

«Αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα τα ξέρουμε όλοι γιατί τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης φροντίζουν για αυτό» μας είπε η 15χρονη Αναστασία. «Αλλά τα νέα του πολιτισμού δεν ταξιδεύουν. Δεν θα είχε σημασία να μιλήσουμε για τη Μέρκελ. Καλύτερα να μαθαίνεις πράγματα που δεν ξέρεις από το να αναπαραγάγεις αυτά που ξέρεις».

Συνεπώς οι άγνωστες πτυχές της κοινωνικής ζωής και των δύο χωρών βρίσκονταν στις προτεραιότητες των τετραμελών ομάδων που ανέλαβαν τη δημιουργία των ταινιών. Απώτερος στόχος της προσπάθειας είναι η αμοιβαία κατανόηση και η συμβολή σε έναν διεθνικό/διαπολιτιστικό διάλογο ώστε να ξεπεραστούν προκαταλήψεις, παρερμηνείες, ακόμα και εχθρότητες, οι οποίες καλλιεργούνται, ορισμένες φορές με υπερβολικό τρόπο στη δημόσια σφαίρα από διαμορφωτές γνώμης και μεμονωμένα μέσα ενημέρωσης.

Η πρώτη και η δεύτερη ταινία γυρίστηκαν στη Γερμανία. Στη μία, μέσα από τις προσωπικές ιστορίες δύο νέων παρακολουθούμε τα δρώμενα σε ένα σπίτι υπό κατάληψη στην Κολονία. Η δεύτερη ταινία που γυρίστηκε στην Γερμανία αφορά τις δραστηριότητες μιας μουσικής μπάντας που δημιουργήθηκε από ισπανούς μετανάστες δεύτερης γενιάς κουβανέζικης ρίζας. Οι γονείς τους ήταν τριαντάρηδες κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου όταν μετανάστευσαν στη Γερμανία.

Το θέμα της τρίτης ταινίας είναι η ίδια η συνάντηση των 12 παιδιών που προγράμματος. Το πρώτο μέρος της γυρίστηκε στη Γερμανία και το δεύτερο θα γυριστεί εδώ από το ίδιο γκρουπ. Πυρήνας του δεύτερου μέρους θα είναι η αποκάλυψη στους Γερμανούς τού πόσο σκληρά εργάζεται μια 17χρονη ελληνίδα μαθήτρια ενώ προσπαθεί να μπει στο Πανεπιστήμιο.

Μελλοντικά κινηματογραφικά σχέδια που θα γυριστούν στην Ελλάδα θα είναι μια ταινία για έναν αστρονόμο με φόντο το Αστεροσκοπείο, μια για την περίπτωση μιας καθηγήτριας που διδάσκει δωρεάν παιδιά με προβλήματα ακοής και μια για σχετική με την κατασκευή της πεζογέφυρας στην Κηφισιάς στο ύψος του Κολλεγίου από εθελοντική δουλειά των μαθητών και δωρεές της οικογένειας που έχασε στο ίδιο σημείο το παιδί της.

«Πήγαμε στη Γερμανία για να διαλύσουμε τα στερεότυπα» είπε η 16χρονη Μαριάννα. «Για να δείξουμε ότι μπορούμε να κάνουμε πράγματα μαζί». Τα πρόσφατα γεγονότα στο κέντρο της Αθήνας με την καταστροφή της αίθουσας Αττικόν και άλλων κτιρίων, δεν αποθάρρυναν τα παιδιά. Αντιθέτως, ένα από τα project που θα ήθελαν να επεξεργαστούν είναι μια ταινία για τα κτίρια ανάμεσα στο Σύνταγμα και στην Ομόνοια. «Η επίθεση κατά των αιθουσών έβγαλε μια διαφορετική "ποιότητα" βίας» δήλωσε ο 21χρονος Ρούμπεν, ένα από τα μεγαλύτερα παιδιά της παρέας.

Τι σημαίνει Ελληνας για τους Γερμανούς και τι το αντίθετο; «Δεν μπορούμε να κρίνουμε δύο έθνη από τη συμπεριφορά δύο ηγετών κρατών, δηλαδή δύο ανθρώπων» πιστεύει η Αναστασία. «Τα πράγματα πρέπει να λέγονται αντικειμενικά. Οι κρίσεις πρέπει να είναι υπόθεση του καθενός.» Για τον Μίχαελ πάντως «οι Ελληνες έχετε άσχημα γκρι κτίρια αλλά μέσα σας είστε χρωματιστοί. Αντιθέτως εμείς έχουμε ωραία κτίρια αλλά μέσα μας είμαστε γκρι».

«Εχω ακούσει για τους Γερμανούς ότι είναι αλαζόνες, στενόμυαλοι, με απόλυτες ιδέες για τους Ελληνες» λέει από την πλευρά της η 15χρονη Ελένη. «Γι' αυτό νομίζουν ότι όλοι οι Ελληνες είναι τεμπέληδες, ανεύθυνοι κι ότι σκέφτονται μόνον το συμφέρον τους». Ισως με αυτή την κοινή προσπάθεια, κάποιοι θα αρχίσουν να σκέφτονται διαφορετικά.